Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής αποτελεί συνέχεια της εισήγησης του Γενικού Γραμματέα Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής Μανώλη Κουτουλάκη, που συμπεριλήφθη στις προτάσεις του «Συμφώνου της Μυτιλήνης» και έγινε ομόφωνα αποδεκτή από τους εκπροσώπους των νησιωτικών επιμελητηρίων και του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών (Ε.Ο.Α.Ε.Ν.), κατά την ειδική εκδήλωση που φιλοξενήθηκε στην έδρα της Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π., στις 5 Νοεμβρίου 2022.
Η κατάρτιση του ερωτηματολογίου πραγματοποιήθηκε από στελέχη της Γ.Γ.ΑΙ.Ν.Π. με την επιστημονική συνδρομή ερευνητών από τα Πανεπιστήμια Πειραιώς, Θεσσαλίας, Παντείου και Αιγαίου και από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών και το Ινστιτούτο Περιφερειακής Ανάπτυξης.
Ο Γ.Γ. Νησιωτικής Πολιτικής Μανώλης Κουτουλάκης, παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας στο νησί μας στο πλαίσιο του συνεδρίου “Άξονες της νησιωτικής οικονομίας σε Ελλάδα και Ευρώπη το 2030”, το οποίο διεξήχθη κατά την 53η Γενική Συνέλευση του Επιμελητηριακού Ομίλου Ανάπτυξης Ελληνικών Νησιών (ΕΟΑΕΝ).
Ο κ. Κουτουλάκης σχολίασε, αρχικά, στην ΗΜΕΡΑ: «Είχαμε υποσχεθεί ότι εδώ, στη Ζάκυνθο, μαζί με το Επιμελητήριο και τη Γ.Σ. των νησιωτικών επιμελητηρίων θα παρουσιάζουμε τα πρώτα μη δημοσιευμένα δεδομένα που αφορούν την πρώτη πανευρωπαϊκή έρευνα για νησιωτική επιχειρηματικότητα, η οποία είναι ελληνικής προέλευσης. Η πρωτοβουλία που πήραμε τον Νοέμβριο μαζί με τα νησιωτικά επιμελητήρια ως Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής παρουσιάζει εξαιρετικά χρήσιμα δεδομένα.
Το αντίστοιχο ευρωπαϊκό δείγμα για τέτοιες έρευνες είναι 500 επιχειρήσεις, εμείς ήδη έχουμε 500 επιχειρήσεις σαν πρώτο δείγμα και φιλοδοξούμε να τα διπλασιάσουμε μέχρι τέλος του Μάη, που ολοκληρώνεται η έρευνα.
Τέλος Ιουνίου θα πάμε στις Βρυξέλλες μαζί με το Επιμελητήριο Ζακύνθου και όλα τα νησιωτικά επιμελήτρια για να τεκμηριώσουμε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, γιατί πρέπει να έχουμε στοχευμένες πολιτικές και στοχευμένες χρηματοδοτήσεις για τα νησιά, ειδικά για την επιχειρηματικότητα.
Ένα από τα συμπεράσματα που κρατώ είναι ότι ο νησιώτης επιχειρηματίας, πέρα από τις αντικειμενικές δυσκολίες τις οποίες έχει, όπως και οι υπόλοιποι, φορολογία, ασφαλιστικές εισφορές, έχει και τη νησιωτικότητα, τη μεταφορά, όμως είναι καινοτόμος, παίρνει ρίσκα και θέλει πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Μέσα από την έρευνα επίσης μπορέσαμε και τεκμηριώσαμε καλύτερα ποια είναι η ανάγκη για πρόσθετες χρηματοδοτήσεις και τι θα αφορούν αυτές. Εντυπωσιακές οι παρεμβάσεις και οι προτάσεις των νησιωτών επιχειρηματιών για την προσαρμογή και την εξοικονόμηση πόρων ενέργειας, για την απασχόληση και το πόσο σημαντικό είναι η επένδυση στις δεξιότητες.
Ακούμε συχνά για την έλλειψη προσωπικού στις επιχειρήσεις, ειδικά στον τουρισμό. Αυτή τη στιγμή είναι πάρα πολύ δύσκολο να στελεχωθούν όλες οι επιχειρήσεις. Άρα υπάρχει τεράστιο έλλειμμα από τη μία και πολύ χαμηλή ανεργία, όμως έχει σημασία η εξειδίκευση. Η έρευνα έδειξε ότι ειδικά οι νησιωτικές επιχειρήσεις οφείλουν να επενδύσουν στις δεξιότητες και στις ικανότητες των υπαλλήλων. Επίσης, αξιολογήσαμε το μέτρο του μεταφορικού ισοδυνάμου. Η Ζάκυνθος έχει επωφεληθεί τα τελευταία τρία χρόνια γύρω στα 1,9 εκατομμύρια για τη μεταφορά προϊόντων. Εντοπίσαμε ότι οι επιχειρήσεις έχουν κενό χρηματοδότησης. Έχουν το πρόβλημα να φτάσουν στο κατώφλι μιας τράπεζας και να πάρουν αυτή τη μικρή χρηματοδότηση που ενδεχομένως απαιτεί κεφαλαιακή ενίσχυση».
Στη συνέχεια σημείωσε ότι τρεις είναι οι πυλώνες διεκδίκησης για να οριοθετήσουμε τη νησιωτική πολιτική: α) η καλή νομοθέτηση, δηλαδή νομοθετήματα που λαμβάνουν υπόψη τη διαφορετικότητα των νησιών, β) οι καλύτερες χρηματοδοτήσεις και γ) η καλύτερη γνώση του περιβάλλοντος».
Επίσης, ο κ. Κουτουλάκης, σημείωσε: «Φεύγουμε με γεμάτες τις βαλίτσες για να πάμε στις Βρυξέλλες τον επόμενο μήνα να διεκδικήσουμε καλύτερο μέλλον για τις νησιωτικές επιχειρήσεις και κυρίως στοχευμένες χρηματοδοτήσεις, όχι άλλο οριζόντια αντιμετώπιση των επιχειρήσεων. Θέλουμε ξεχωριστές χρηματοδοτήσεις ειδικά για τα νησιά μας και ειδικά για το Ιόνιο που έχει τις ιδιαιτερότητές του. Η Ζάκυνθος είναι ένας κοιμώμενος γίγαντας. Θεωρώ ότι έχει να δείξει πολλά σημαντικά το παραγωγικό της σύστημα».
Σχεδόν 4 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος προέρχονται από τον κλάδο καταλύματος και εστίασης
2 στις 10 επιχειρήσεις εμπορεύονται προϊόντα και 5 στις 10 επιχειρήσεις εμπορεύονται υπηρεσίες
Το 65% των επιχειρήσεων απασχολεί από 1 έως 9 εργαζόμενους αυτή την περίοδο
Στο 75% των επιχειρήσεων, οι εργαζόμενοι είναι κάτοικοι των νησιών στα οποία εδρεύουν οι επιχειρήσεις
Σχεδόν 1 στις 2 επιχειρήσεις παρουσίασε αύξηση του κύκλου εργασιών της, σε σύγκριση με το 2019
4 στις 10 νησιωτικές επιχειρήσεις έχουν στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης για την αύξηση της απασχόλησης ή του κύκλου εργασιών
Μόλις 1 στις 10 νησιωτικές επιχειρήσεις σχεδιάζει να δραστηριοποιηθεί σε άλλες περιοχές της χώρας (ΕΕ-27: 75% και Ελλάδα: 70%)
3 στις 4 επιχειρήσεις δηλώνουν ικανοποιημένοι από το επίπεδο ανταγωνιστικότητας τους στην τοπική αγορά
3 στις 10 επιχειρήσεις εμφανίζουν δυσκολία πρόσβασης σε δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση
Το 40% των επιχειρήσεων θεωρεί χαμηλό το επίπεδο των τοπικών υποδομών και υπηρεσιών
Τα βασικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές επιχειρήσεις είναι η υψηλή φορολογία (73,35%), η χαμηλή ανταγωνιστικότητα λόγω νησιωτικότητας (48,75%) και η έλλειψη εργαζομένων με υψηλό επίπεδο γνώσεων (46,70%)
Πάνω από τις μισές νησιωτικές επιχειρήσεις προμηθεύονται τις πρώτες ύλες και τα ενδιάμεσα προϊόντα, είτε από την τοπική αγορά, είτε από άλλες περιοχές της χώρας
Φορολογία (76,63%), κόστος ενέργειας (69,21%) και ασφαλιστικές εισφορές (64,49%) αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που επηρεάζουν το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων
1 στις 2 νησιωτικές επιχειρήσεις έχει λάβει αποζημίωση νησιωτικού κόστους
Σχεδόν 7 στις 10 επιχειρήσεις έχουν ωφεληθεί από το μέτρο (μείωση κόστους εισαγωγών και εξαγωγών πρώτων/ενδιάμεσων υλών και προϊόντων , αύξηση επενδύσεων, μείωση τιμών των παραγόμενων προϊόντων, αύξηση ρευστότητας)
Η βελτίωση των μεταφορικών συνδέσεων και η αύξηση της αποζημίωσης του νησιωτικού κόστους αποτελούν βασικές προτεραιότητες για τις περισσότερες επιχειρήσεις
2 στις 3 νησιωτικές επιχειρήσεις έχουν προχωρήσει η επιχείρησή σας στην υιοθέτηση καινοτομιών και ψηφιακών τεχνολογιών
Το βασικότερο εμπόδιο για την εισαγωγή καινοτομιών στις νησιωτικές επιχειρήσεις είναι το μικρό μέγεθος τους (61,89%), ενώ ακολουθούν η αδυναμία πρόσβασης στη χρηματοδότηση (38,81%) και η έλλειψη γνώσεων και δεξιοτήτων των εργαζομένων (25,17%)