Οι κλιματικές συνθήκες του Νοεμβρίου στη Ζάκυνθο | Γράφει ο Αναστάσιος Καλημέρης

Στην Ζάκυνθο, όπως και σε όλη την περιοχή του Ιονίου, ο Νοέμβριος αποτελεί απο άποψη πλημμυρικών βροχοπτώσεων έναν απο τους πλέον επικίνδυνους μήνες, καθώς κατά την διάρκεια εισβολών ψυχρού αέρα απο την κεντρική και βόρεια Ευρώπη υπεράνω της –ακόμα- θερμής κεντρικής Μεσογείου, ευνοείται η ανάπτυξη ισχυρών καταιγιδοφόρων επεισοδίων. Για παράδειγμα, κατά τα τελευταία 30 έτη το μηνιαίο ύψος βροχόπτωσης Νοεμβρίου στον ιστορικό σταθμό της ΕΜΥ στην Ζάκυνθο έχει ξεπεράσει σε επτά περιπτώσεις τα 200 mm (φτάνοντας ως και τα 414 mm), πέντε εκ των οποίων περιπτώσεων εντοπίζονται στην τελευταία 10-ετία. Καθώς όμως ο Νοέμβριος είναι μήνας Μετεωρολογικών αντιθέσεων, κατά την ίδια περίοδο έχουν καταγραφεί και 10 έτη με μηνιαίο ύψος βροχής μικρότερο των 100 mm (σε ορισμένα από αυτά δε, τόσο μικρό όσο 2-3 mm! ). Σε αυτά τα πλαίσια ο φετινός Νοέμβριος δεν υπήρξε ούτε άνυδρος αλλά ούτε και επιφύλασσε ακραία καταιγιδοφόρα επεισόδια.

Η βροχόπτωση

Διακόπτοντας την 20-ήμερη περίοδο ανομβρίας που απο τις 15 Οκτωβρίου ήταν σε εξέλιξη στην Ζάκυνθο, οι βροχοπτώσεις τελικά επέστρεψαν στην Ζάκυνθο στις 5/11. Μέσα από πέντε κύρια επεισόδια βροχόπτωσης (που εκδηλώθηκαν στις 5-6/11, στις 13-15/11, στις 20-23/11 και στις 30/11 το ισχυρότερο) το ύψος βροχόπτωσης Νοεμβρίου που καταγράφηκε στο νησί τόσο από τους τέσσερις σταθμούς του Τμήματος Περιβάλλοντος του Ιονίου Πανεπιστημίου (επιχειρησιακό δίκτυο Ionian Weather http://ionianweather.gr/stations/) όσο και από τον σταθμό του Εθνικού Αστεροσκοπείου, κυμάνθηκε σχεδόν απο 115 ως 200 mm (181 mm στον ιστορικό σταθμό της ΕΜΥ στο αεροδρόμιο). Στις περισσότερες περιοχές της Ζακύνθου καταγράφηκαν 12 ημέρες βροχής.
Τα μεγαλύτερα μηνιαία ύψη (της τάξης των 180 – 200 mm) σημειώθηκαν στην πεδινή Ζάκυνθο, ενώ το μικρότερο ύψος (115 mm) καταγράφηκε στην βόρεια Ζάκυνθο (σταθμός Σκιναρίου). Επίσης, 164 mm καταγράφηκαν στον Αγαλά, και 181 mm στην πόλη. Απο κλιματική άποψη τα παραπάνω ύψη βροχής είναι απολύτως συνήθη για τον Νοέμβριο (στην πραγματικότητα ήταν ελαφρώς υψηλότερα απο τον κλιματικό μέσο της τελευταίας 30-ετίας για την Ζάκυνθο) και επιπλέον μπορεί να θεωρηθούν ικανοποιητικά απο άποψη φυσικής απολαβής νερού αν μάλιστα συνυπολογίσουμε οτι κατά τις τελευταίες δεκαετίες ο Νοέμβριος χαρακτηρίζεται απο ασθενείς –και στατιστικά μη σημαντικές- τάσεις μείωσης της βροχόπτωσης τόσο στην Ζάκυνθο όσο και στην ευρύτερη περιοχή του Ιονίου.

Το σημαντικότερο επεισόδιο καταιγιδοφόρου βροχόπτωσης διαμορφώθηκε την τελευταία ημέρα του μήνα (30/11), όπου το ημερήσιο ύψος βροχής στις περισσότερες τοποθεσίες κυμάνθηκε απο 60 ως και 90 mm (ποσότητα που στις περισσότερες περιοχές αντιπροσώπευε περίπου το 30% ως 45% της βροχόπτωσης ολόκληρου του μήνα). Στην διάρκεια αυτής της ημέρας η μέγιστη ραγδαιότητα βροχόπτωσης έφτασε στα 1.1 – 1.6 mm/min (χιλιοστά ανά λεπτό) που εν δυνάμει αντιστοιχεί σε ωριαίο ύψος βροχής 66 – 96 mm, ενώ οι ριπές νότιων ανέμων έφτασαν τα 9 bf σε αρκετές περιοχές του νησιού (στην περιοχή της πόλης πιθανότατα άγγιξαν τα 10 bf). Επρόκειτω για ένα επεισόδιο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων που εκτός των κατασκευών δοκίμασε και το δίκτυο ομβρίων υδάτων τόσο στην πόλη όσο και την ύπαιθρο, το οποίο όμως αντεπεξήλθε με επιτυχία στην διοχέτευση των μεγάλων όγκων νερού εκείνης της ημέρας προς την θάλασσα, χάρη στα εντατικά έργα προληπτικού καθαρισμού που η Περιφέρεια εκτελεί έγκαιρα και εντατικά απο την εποχή του αείμνηστου Λευτέρη Νιοτόπουλου και μετά.

Η θερμοκρασία

Εξ’αιτίας της υψηλής συχνότητας σχηματισμού διαδοχικών βαρομετρικών χαμηλών τόσο στην Δυτική Μεσόγειο όσο και τον ευρύτερο νοτιο-Αλπικό χώρο, ο Νοέμβριος είναι στο Ιόνιο και την Ζάκυνθο ένας απο τους κλασσικούς μήνες επικράτησης νότιων ανέμων, που διατηρούν την θερμοκρασία σε σχετικά υψηλά επίπεδα (όπως επίσης την υγρασία, την νέφωση και την βροχόπτωση). Όπως προαναφέρθηκε, ο φετινός Νοέμβριος ήταν ελαφρά θερμότερος –κατά περίπου 1 ºC- του κλιματικού μέσου της τελευταίας 50-ετίας, καθώς ιδιαίτερα στο πρώτο 20-ήμερο επικράτησαν υψηλότερες του συνήθους θερμοκρασίες, ενώ απο τις 20/11 και μετά η θερμοκρασία σημείωσε μείωση ιδιαίτερα τις βραδυνές και νυκτερινές ώρες. Οι μέγιστες θερμοκρασίες κυμάνθηκαν απο τους 25 ºC (στις παράκτιες περιοχές, την πόλη, και τα ορεινά) ως και σχεδόν τους 27 ºC (πεδινή περιοχή του νησιού). Απο την άλλη, οι ελάχιστες θερμοκρασίες κυμάνθηκαν σχεδόν απο 3.5 ºC ως 5.5 ºC στην πεδινή Ζάκυνθο, περί τους 12 ºC στην πόλη και στις παράκτιες περιοχές, και περί τους 5 ºC – 7 ºC στα ορεινά.