KΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ & ΕΓΚΛΗΜΑ | Το τίμημα της οικονομίας βίας πάνω στη ζωή των Ελλήνων πολιτών
maxpixel
Με αφορμή το τραγικό συμβάν της γυναικοκτονίας χθες βράδυ (31.7.22) στη Ζάκυνθο με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό μιας γυναίκας 41 ετών, από τον σύζυγό της, αλλά και όλες τις μορφές βίας που παρατηρούμε, αναδημοσίευουμε ένα ενδιαφέρον άρθρο του Σπύρου Ξένου, κοινωνιολόγου. (πρώτη ανάρτηση Φεβρουάριος, 2022)
Όλο και πιο συχνά, τον τελευταίο καιρό, μού ζητούν να τοποθετηθώ μπροστά σε μια σειρά πρωτοφανούς αγριότητας εγκληματικών συμπεριφορών (ανθρωποκτονίες- γυναικοκτονίες- παιδοκτονίες, βιαιοπραγίες, φαινόμενα κακοποίησης και ενδο- οικογενειακής βίας κ.α.), οι οποίες, όσο και αν μοιάζουν πολλές φορές φαινομενικά ανεξήγητες, το σίγουρο είναι πώς δεν έχουν τελειωμό, παραπέμποντας καθ’ υπερβολή σε παρανοϊκές κοινότητες, Χάους και αταξίας, του 19ου αιώνα.
Και αν όντως είναι αλήθεια πώς το έγκλημα είναι ένα φαινόμενο συνυφασμένο με τις ανθρώπινες κοινωνίες, άλλο τόσο συνιστά γεγονός, το ότι τα τελευταία 2-3 χρόνια, η ελληνική κοινωνία αντικρίζει κατάματα τον εφιάλτη μιας συνεχώς αυξανόμενης βαρβαρότητας- αγριότητας των εγκληματικών συμπεριφορών.
Υπό αυτήν την έννοια, και αφήνοντας στην άκρη προς το παρόν τη δράση του οργανωμένου εγκλήματος σε όλες του τις μορφές, θα έλεγα πώς η εικόνα την οποία εγώ διαβάζω, αναζητώντας την αόρατη ουσία του φαινομένου, παραπέμπει περισσότερο στο κοινωνικό κόστος των πολιτικών λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής (των ετών 2009-2019), πάνω στους Έλληνες πολίτες. Με άλλα λόγια, εντοπίζω τη βασικότερη αιτία του φαινομένου, όχι τόσο στην υγειονομική καραντίνα και τον περιορισμό, αλλά πολύ περισσότερο στην οικονομική βία των πολιτικών διαχείρισης της κρίσης, η οποία, όπως μας δείχνουν οι σχετικές έρευνες, οδήγησε στην κατακρήμνιση της ευτυχίας και της κοινωνικής- εργασιακής ασφάλειας μεγάλων ομάδων του πληθυσμού της Χώρας.
Και θα ήταν λογικό, ακριβώς εδώ, να αναρωτηθεί κανείς, καλά, «μόνο στην Ελλάδα ασκήθηκαν πολιτικές λιτότητας, κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης»; Φυσικά και όχι. Ωστόσο, αν κάτι χαρακτήρισε την ελληνική τραγωδία στα «μαύρα χρόνια» της κρίσης, αυτό ήταν οι οριζόντιες «Θεραπείες Σοκ», οι οποίες φαίνεται να οδήγησαν τους Έλληνες, στο να πληρώσουν πολύ υψηλό το τίμημα της κρίσης (βλ. ανεργία και εργασιακή ανασφάλεια, δημογραφική γήρανση, φτώχια, μείωση επιπέδου παροχών υγειονομικής περίθαλψης, ανασφάλεια, επιβάρυνση ψυχικής υγείας, μείωση εισοδήματος, εγκατάλειψη σπουδών, διάρρηξη του ιστού κοινωνικής συνοχής και καταρράκωση της κοινωνικής εμπιστοσύνης, βαθύτατη αποηθικοποίηση κ.α.).
Αυτό που λέω λοιπόν, κλείνοντας, είναι ότι η Ελλάδα κατά τα χρόνια της κρίσης, ως ένα όχι μοναδικό, αλλά σίγουρα ακραίο παράδειγμα εκρίζωσης, εξαΰλωσης και απαξίωσης των παραδοσιακών τρόπων κοινωνικής αναπαραγωγής, έντονης επιδείνωσης των χώρων της εργασίας, της δημόσιας υγείας, της προσωπικής ζωής και ευτυχίας, επιβεβαιώνει, ακόμη και μετά την κρίση (2019-2022), μια δομική υπόθεση διατήρησης της κοινωνικής βίας (P. Bourdieu): την μεταφορά της βίας των αγορών και της εργασίας, στον οικογενειακό χώρο, αποδεικνύοντας πώς η βία που δεν μπορεί να βρει κοινωνική διέξοδο έκφρασης, μπορεί να εκφραστεί εντέλει με τρόπο ιδιωτικό!
Θα μου πείτε, ωραία ιστορία και καλή η ανάλυση. Ε, και;
Θα απαντήσω ότι επειδή είναι πολύ πιθανό μετά από μια δεκαετία λιτότητας και δύο χρόνια καραντίνας, να μας προκύψει και μια νέα σοβαρή κοινωνική (οικονομική- ενεργειακή) Μεγάλη κρίση με απρόβλεπτες συνέπειες, θα ήθελα να γνωρίζετε ότι τα δάκρυα στα βραδινά δελτία ειδήσεων δεν θα στεγνώσουν μόνο με την άνοδο του ΑΕΠ ή του δείκτη κατασκευών και λοιπών αναπτυξιακών μεγεθών, αλλά μόνο όταν οι άνθρωποι θα μιλούν, θα ενδιαφέρονται και θα εμπιστεύονται περισσότερο…όταν δηλαδή, θα αισθάνονται κοινωνικά ασφαλείς και πιο ευτυχισμένοι. Έτσι το ημέρωμα του τυχαίου, θα απαιτεί την αλλαγή κατεύθυνσης της μοίρας.
