Λογοθεραπεία: πότε είναι απαραίτητη;

Γράφει ο Λογοθεραπευτής Αλέξανδρος Λυμούρης

Οι πρώτες υποψίες
Επειδή η γρήγορη ανάπτυξη του παιδιού επαναπροσδιορίζει διαρκώς τους στόχους που θα πρέπει να «κατακτήσει», πρέπει να παρακολουθείτε καθημερινά την εξέλιξη των γλωσσικών δυνατοτήτων του ώστε να προλάβετε το πρόβλημα αμέσως μόλις προκύψει. Το απλούστερο μέτρο σύγκρισης είναι οι συνομήλικοί του. Αν αντιληφθείτε προβλήματα επικοινωνίας την ώρα που παίζει με άλλα παιδιά, αν δεν μπορεί να στείλει τα επιθυμητά μηνύματα με σαφήνεια, σημαίνει ότι ενδέχεται να έχει προβλήματα λόγου. Στη σύγκρισή του με άλλα παιδιά της ηλικίας του μπορεί να διαπιστωθεί αν καθυστερεί η πρόοδος σε όλους τους τομείς της γλωσσικής του ανάπτυξης. Βεβαίως, δεν χρειάζεται να είστε ειδικός για να αντιληφθείτε ότι κάτι δεν πάει καλά. Είναι ανησυχητικό το παιδί να μην «παράγει» ήχους που πρέπει στη συγκεκριμένη ηλικία.

Για παράδειγμα, πρέπει να ανησυχείτε όταν:
Σε ηλικία 18 μηνών λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα. Χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις ακαταλαβίστικες ή λέει 2-3 λέξεις, αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. βλέποντας τη μαμά λέει «μαμά», αλλά το λέει κι όταν βλέπει τον μπαμπά ή τον αδερφό κλπ.
Σε ηλικία 2 χρόνων το λεξιλόγιό του, εκτός από το «μαμά», αποτελείται από λίγες και ακαταλαβίστικες λέξεις και δεν παραθέτει δύο λέξεις, σχηματίζοντας προτάσεις του τύπου «μαμ πα», δηλαδή «τελείωσε το φαγητό».
Σε ηλικία 3 χρόνων η ομιλία του εξακολουθεί να είναι ακαταλαβίστικη, το λεξιλόγιό του περιορισμένο σε ουσιαστικά και λίγα ή καθόλου ρήματα, δεν χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δεν έχει την έννοια του πληθυντικού και δεν σχηματίζει απλές προτάσεις π.χ. «θέλω να πιω γάλα».
Σε ηλικία 4 χρόνων οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει «όχι κοιμηθώ», αντί «δεν θέλω να κοιμηθώ» ή «θέλω κούνιες πάω» αντί «θέλω να πάω στις κούνιες». Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή και δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
Σε ηλικία 5 χρόνων το λεξιλόγιό του είναι φτωχό και οι προτάσεις του μικρές. Σε αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10-11 λέξεις. Όταν δεν μπορεί να διηγηθεί άνετα ένα γεγονός και στην ομιλία του, κάνει πολλά σφάλματα. Σε αυτή την ηλικία υπάρχει ανοχή μόνο για τον φθόγγο «ρ», τον οποίο μπορεί ακόμα να μην προφέρει σωστά,αλλά θα πρέπει να έχει κατακτήσει μέχρι τα 6.

Να πάω το παιδί μου σε λογοθεραπευτή;;;
Η καλή λεκτική επικοινωνία με τους άλλους είναι απαραίτητη για την ομαλή συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξη του παιδιού. Ωστόσο, λάβετε υπόψη ότι πολλά ψυχολογικά προβλήματα εκδηλώνονται με δυσκολίες στην ομιλία και στο λόγο. Τα παιδιά με δυσκολίες στην επικοινωνία, στο λόγο ή στην ομιλία δεν παρουσιάζουν απαραίτητα όλα τα παρακάτω. Όμως, αν παρατηρήσετε έστω και μία από τις ακόλουθες ενδείξεις θα πρέπει να επικοινωνήσετε με κάποιο λογοθεραπευτή:
•Η φωνή του παιδιού είναι μονότονη, πολύ δυνατή ή πολύ σιγανή και αν η χροιά της δεν είναι ανάλογη με την ηλικία του.
•-Δυσκολεύεται να αρχίσει μια φράση ή επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να πρόκειται για τραυλισμό αν το παιδί έχει αυτή την εικόνα για περισσότερους από έξι μήνες.
•Ξαφνικά και απότομα σταματάει να μιλάει ή η ομιλία και ο λόγος του, αντί να βελτιώνονται, χειροτερεύουν.
•Δεν αντιδρά σε ήχους και δεν δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον.
•Κάνει επαναλαμβανόμενες, μονότονες κινήσεις του σώματος, του κεφαλιού ή των άκρων.
•Έχει εμμονές ή ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα και τα παιχνίδια του.
•Δεν ανταποκρίνεται στις προσπάθειές σας να επικοινωνήσετε μαζί του, δεν κατανοεί πάντα αυτό που του λέτε ή δεν αντιδρά κατάλληλα στις οδηγίες που του δίνετε.
•Οι απαντήσεις του είναι αρκετές φορές άσχετες με τις ερωτήσεις που του κάνετε ή με τη συζήτησή σας.
•Δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες.

φωτο: www.dkwellness.co.il