Πρόληψη και Αντιμετώπιση Τσιμπημάτων Εντόμων

Γράφει ο Φιλιππόπουλος Βασίλειος
Ειδικός παθολόγος
Συνεργάτης του πολυϊατρείου IASSIS

Μια απ’ τις πιο συνηθισμένες αιτίες επίσκεψης σε ιατρείο είναι ο έντονος κνησμός και το βλατιτώδες εξάνθημα το οποίο προκαλείται από τσιμπήματα διαφόρων εντόμων.
Οι δερματικές αντιδράσεις σε δείγματα εντόμων είναι φλεγμονώδεις και/ή αλλεργικές αντιδράσεις, που χαρακτηρίζονται από ένα έντονα κνησμώδες εξάνθημα το οποίο εμφανίζεται στις θέσεις των δηγμάτων (ώρες ή μέρες) μετά από το τσίμπημα. Εκδηλώνεται με μονήρεις ή ομαδοποιημένες κνιδωτικές βλατίδες, βλατιδοφυσαλίδες και/ή πομφόλυγες (φουσκάλες) που επιμένουν επί μέρες έως εβδομάδες (οι ασθενείς συνήθως δε γνωρίζουν ότι έχουν υποστεί τα δήγματα). Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρηθούν συστηματικά συμπτώματα από ήπια έως σοβαρά, ενώ μπορεί να επέλθει θάνατος από αναφυλακτικό σοκ. Κατά την κλινική εξέταση συνήθως βλέπουμε ερυθρές βλατίδες στην κορυφή των οποίων συχνά υπάρχει φυσαλίδα και οι βλάβες συνήθως είναι μικρότερες του 1cm. Τα συμπτώματα είναι ο κνησμός και μερικές φορές άλγος (πόνος) στη θέση του δήγματος.
Πολλές φορές βλέπουμε κακοποιημένες βλάβες από τον ξεσμό. Ο ξεσμός των βλαβών συνήθως οδηγεί σε δευτεροπαθή λοίμωξη της διαβρωμένης επιδερμίδας από στρεπτόκοκκο της ομάδας Α και/ή χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο με αποτέλεσμα μολυσματικό κήριο ή έκθυμα.
Τα δείγματα των αρθροπόδων αποτελούν επίσης τη μέθοδο μετάδοσης πολλών συστηματικών και παρασιτικών λοιμώξεων, όπως Μαλάρια, Τύφο, Κίτρινο Πυρετό, Ιό του Δυτικού Νείλου και Εγκεφαλίτιδα. Ωστόσο, στη χώρα μας, η μετάδοση ασθενειών από μασητικά έντομα είναι σπάνια. Υπάρχει μικρός κίνδυνος μόλυνσης από Μπορρελίωση (νόσο του Λάιμ) από τσιμπούρια που ζουν σε χορταριασμένες περιοχές όπου υπάρχουν ελάφια ή ζώα εκμετάλλευσης.

Τα πιο συνηθισμένα τσιμπήματα γίνονται από:

Κουνούπια: τα δήγματα συνήθως εμφανίζονται ως βλατιδώδης κνίδωση σε εκτεθειμένες περιοχές. Οι αντιδράσεις μπορεί να είναι κνιδωτικές, εκζεματώδεις ή κοκκινοματώδεις.
Υμίπτερα (κοριοί): τα δείγματα των κοριών προκαλούν βλατιδώδη κνίδωση με γαμμοειδή διάταξη.
Ψύλλοι: βλατιδώδης ή κνησμώδης κνίδωση σε εκτεθειμένες περιοχές.
Οικιακές μύγες: οι προνύμφες εναποτίθενται σε οποιαδήποτε εκτεθειμένη δειγματική περιοχή και εξελίσσονται σε σκώληκες, οι οποίοι είναι ορατοί στη επιφάνεια της πληγής.
Μαύρες μύγες: εγχύουν αναισθητικό με αποτέλεσμα το αρχικό τους δήγμα να είναι ανώδυνο. Αργότερα γίνεται επώδυνο με κνησμό, ερύθημα και οίδημα.
Υμενόπτερα (μέλισσες, σφήκες): το κεντρί των θηλυκών μελισσών ή σφηκών προκαλεί άμεσο καύσο/άλγος, ακολουθούμενο από έντονη τοπική ερυθηματώδη αντίδραση με οίδημα και κνίδωση.
Μπορεί να προκληθεί αγγειοοίδημα, γενικευμένη κνίδωση και/ή αναπνευστική ανεπάρκεια λόγω οιδήματος του λάρυγγα και/η καταπληξία (shock)

Συμβουλευτείτε γιατρό αν:
•Το πρήξιμο ή ο πόνος είναι τόσο ισχυρά ώστε να εμποδίζουν την κίνηση ή τον ύπνο
•Το πρήξιμο συνεχίζει να χειροτερεύει περισσότερες από μία μέρες μετά το τσίμπημα
•Το τσίμπημα δείχνει να έχει μολυνθεί

Θεραπεία για Τσιμπήματα Εντόμων
1) Η σημαντικότερη αγωγή για τσιμπήματα εντόμων είναι να καθαριστεί η πληγή. Αν έχουν μείνει υπολείμματα του εντόμου στην πληγή, αφαιρέστε προσεκτικά, με τα νύχια ή με τσιμπιδάκι των φρυδιών. Στη συνέχεια καθαρίστε το τσίμπημα με σαπούνι και νερό ή αντισηπτικά μαντηλάκια. Το πρήξιμο μπορεί να ανακουφιστεί αμέσως μετά το τσίμπημα αν καλυφθεί με μια κρύα κομπρέσα, όπως πάγο τυλιγμένο σε ύφασμα (όμως ποτέ μην τοποθετείτε πάγο απευθείας επάνω στο δέρμα).
2) Αντισταμινικά: χορηγούμε για λίγες μέρες αντισταμινικά για να ανακουφιστεί ο ασθενής από τον έντονο κνησμό και να μειώσουμε την αλλεργική αντίδραση στο τσίμπημα.
3) Κορτικοστεροειδή: τα τοπικά κορτίκοστεροειδή χορηγούμενα για σύντομο χρονικό διάστημα είναι χρήσιμα ειδικά στις έντονες κνησμώδεις φλεγμονώδεις βλάβες.
4) Αντιμικροβιακοί παράγοντες: εάν υπάρχει δευτεροπαθής λοίμωξη, μπορούν να χορηγηθούν τοπικά αντιβιοτικά και εάν η λοίμωξη είναι εκτεταμένη, τότε χορηγούμε το κατάλληλο αντιβιοτικό.
Για να αποφύγετε τα τσιμπήματα στο ύπαιθρο:
•Αποφύγετε να φοράτε ζωηρά χρώματα και έντονες μυρωδιές όπως αρώματα και αποσμητικά
•Φοράτε μακριά μανίκια και παντελόνια, κλειστά παπούτσια και καπέλα για να μειώνεται η επιφάνεια της ακάλυπτης επιδερμίδας
•Χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικά σπρέι στην ακάλυπτη επιδερμίδα
•Χρησιμοποιείτε εντομοαπωθητικά προϊόντα ή κεριά όταν κάθεστε
•Μην αφήνετε γλυκά ποτά και φαγητά ακάλυπτα
•Αποφεύγετε μέρη με λιμνάζοντα νερά
•Αποφεύγετε να περνάτε μέσα από ψηλά χόρτα ή θάμνους
•Βάλτε τα παντελόνια μέσα στις κάλτσες όταν περνάτε μέσα από θαμνότοπο ή αγριόχορτα

www.mothersblog.gr