Μνήμη και ζωή – Η Αθηνά και ο Άλμπερτ Μπέρτελ Θόρβαλντσεν

Στο Δημαρχείο της Ζακύνθου υπάρχει ένας μικρός θησαυρός, ένα από τα ωραιότερα έργα τέχνης που βρίσκονται στο «Φιόρο του Λεβάντε». Πρόκειται για την περίφημη «Αθηνά», το θαυμάσιο ορειχάλκινο ανάγλυφο του σπουδαίου γλύπτη Άλμπερτ Μπέρτελ Θόρβαλντσεν, που παριστάνει τη θεά Αθηνά, η οποία αγκαλιάζει με το δεξί χέρι την Αρετή και με το αριστερό αποκαλύπτει την Κακία, ενώ στα πόδια της είναι το σύμβολό της, η σοφή γλαύκα. Κατά μία άλλη εκδοχή: Η Αθηνά αποκαλύπτει το Ψεύδος προ της Αλήθειας.
Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το ανάγλυφο κοσμούσε τη βάση της προτομής του Άγγλου Αρμοστή Thomas Maitlant.
Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής Κατοχής του νησιού (1941 -1943), η προτομή αρπάχτηκε από τους Ιταλούς και στάλθηκε στην Ιταλία για χαλκό. Όμως, το ανάγλυφο σώθηκε και μεταφέρθηκε στο Μουσείο της πόλης, και μετά την καταστροφή του 1953, εντοιχίστηκε στο Δημαρχείο, όπου υπάρχει μέχρι σήμερα. (Ν. Βαρβιάνης, «Ζάκυνθος», Αθήνα, 1999).
Ειδικότερα, το υπέροχο ανάγλυφο ήταν εντοιχισμένο στο Δημαρχείο, μέχρι το 2000 περίπου, οπότε άρχισαν οι εργασίες της προσθήκης του δευτέρου ορόφου. Ωστόσο, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών, η «Αθηνά» δεν εντοιχίστηκε ξανά, αλλά είναι τοποθετημένη στην μεγάλη αίθουσα συνεδριάσεων του Δημαρχείου.
Ελπίζουμε ότι ο Δήμαρχος Ζακυνθίων, παρά τα όσα σοβαρά τον απασχολούν καθημερινά, να τοποθετήσει ξανά την «Αθηνά» στη θέση που αξίζει σε ένα τόσο σπάνιο και μεγάλης αξίας έργο.

Ο Άλμπερτ Μπέρτελ Θόρβαλντσεν, εξαίρετος αντιπρόσωπος της νεοκλασικής περιόδου στη γλυπτική, αντάξιος του Αντόνιο Κανόβα, γεννήθηκε, σαν σήμερα, στις 19 Νοεμβρίου 1770, στην Κοπεγχάγη (σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, το 1768).
Ήταν γιος ενός Ισλανδού, που εγκαταστάθηκε, ως έμπορος, στη Δανία, ενώ κατά άλλες εκδοχές γεννήθηκε στην Ισλανδία.
Ο νεαρός Θόρβαλντσεν εισήχθη στη Βασιλική Ακαδημία Τέχνης της Δανίας, στην Κοπεγχάγη, όπου έλαβε όλες τις διακρίσεις, καθώς και το μεγάλο Χρυσό Μετάλλιο. Γι’ αυτό το λόγο, του δόθηκε βασιλική χορηγία, που του επέτρεψε να ολοκληρώσει τις σπουδές του στη Ρώμη, όπου έφτασε, στις 8 Μαρτίου του 1797. Επειδή η ακριβής ημερομηνία της γέννησής του δεν κατεγράφη ποτέ, ο ίδιος γιόρταζε αυτή τη μέρα, ως τα «ρωμαϊκά γενέθλιά» του, για την υπόλοιπη ζωή του.
Η πρώτη επιτυχία του Θόρβαλντσεν ήταν ένα πρότυπο για ένα άγαλμα του Ιάσονα, το οποίο έλαβε ιδιαίτερους επαίνους από τον Αντόνιο Κανόβα, τον πιο διάσημο γλύπτη της εποχής.
Το 1803, του ανατέθηκε η αποτύπωση του προτύπου σε μάρμαρο από τον Άγγλο συλλέκτη έργων τέχνης, Τόμας Χοπ. Από εκεί και πέρα, η επιτυχία του Θόρβαλντσεν είχε διασφαλισθεί, ο οποίος παρέμεινε στην την Ιταλία για δέκα έξι χρόνια.
Το 1819, επισκέφθηκε τη Δανία, όπου του ανατέθηκε η κατασκευή των υπερμεγεθών αγαλμάτων του Χριστού και των δώδεκα Αποστόλων, από το 1817 έως το 1829, για την ανακατασκευαζόμενη Vor Frue Kirke, «Η εκκλησία της Κυράς μας», δηλαδή ο Καθεδρικός Ναός της Κοπεγχάγης.
Ο Θόρβαλντσεν πέθανε, ξαφνικά, στο Βασιλικό Θέατρο της Κοπεγχάγης, στις 24 Μαρτίου 1844. Κληροδότησε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για την κατασκευή και λειτουργία μουσείου στην Κοπεγχάγη, το οποίο φέρει το όνομά του, ενώ κληροδότησε όλη τη συλλογή του, έργα τέχνης και καλούπια, για την εσωτερική επένδυσή του.
Ο Θόρβαλντσεν θάφτηκε, στην αυλή αυτού του μουσείου, κάτω από ένα κρεβάτι με τριαντάφυλλα, κάτι που αποτελούσε προσωπική επιθυμία του.

Μερικά από τα σημαντικότερα έργα του είναι:
•Το μνημείο για τον τάφο του Πάπα Πίου του Ζ’
•Το Μνημείο του Λέοντος (1819), στη Λουκέρνη της Ελβετίας
•Το άγαλμα του Πρίγκιπα Γιόζεφ Πονιατόφσκι, στην Βαρσοβία,
•Το άγαλμα του Νικόλαου Κοπέρνικου, στη Βαρσοβία
•Το άγαλμα του Γουτεμβέργιου, στο Μάιντς της Γερμανίας,
•Το άγαλμα «Christus», που αναφέρεται και ως «Ο Χριστός του Θόρβαλντσεν», στον Καθεδρικό Ναό της Κοπεγχάγης