Το αναπηρικό κίνημα δεν θα πάρει ό,τι του δοθεί αλλά ό,τι δικαιωματικά ανήκει στα ΑμεΑ και τις οικογένειές τους, δηλώνει κατηγορηματικά ο πρόεδρος των Ελλήνων και Ευρωπαίων αναπήρων, Γιάννης Βαρδακαστάνης θέτοντας ψηλά τον πήχη των αναπηρικών διεκδικήσεων για τα χρόνια που έρχονται. Εξίσου αποφασιστικά ο Γ. Βαρδακαστάνης επιτίθεται ενάντια σε όλες τις εκδηλώσεις επίδειξης οίκτου και φιλανθρωπικής συμπόνοιας που σε περιόδους κρίσης συνήθως ευδοκιμούν ζητώντας την δια νόμου κατάργησή τους.
Δεν αποφεύγει να ασκήσει κριτική τόσο στον τομέα της εκπαίδευσης των ατόμων με αναπηρία, όσο και στον τομέα της πρόνοιας και της ταλαιπωρίας που υφίστανται με τις συνεχείς επανεξετάσεις στις Υγειονομικές Επιτροπές. Μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης που θέτει ξεκάθαρα τις θέσεις αρχής και τα κοινωνικά ζητούμενα του ελληνικού αναπηρικού κινήματος.
H Ελλάδα κέρδισε το στοίχημα της προσβασιμότητας; Έχουμε βελτίωση στη φυσική πρόσβαση; Προσβασιμότητα στον εξοπλισμό; Διασφάλιση προσβασιμότητας στο εκπαιδευτικό υλικό; Κανένα πρόστιμο σε δήμους που δεν παρέχουν πρόσβαση για πολίτες με αναπηρίες. Αδιαφορία…
Είναι γεγονός ότι στην Αθήνα την εποχή της προετοιμασίας των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων έγινε κάποια πρόοδος στο θέμα της προσβασιμότητας των υποδομών, χωρίς φυσικά να επιτευχθεί συνολική πρόσβαση. Η κατάσταση στην Περιφέρεια όμως απέχει πολύ από το να χαρακτηρισθεί σχετικά ικανοποιητική! Άλλωστε, τα λόγια περιττεύουν. Το τι κατάσταση επικρατεί τι ζουν καθημερινά τόσο οι μόνιμοι κάτοικοι με αναπηρία όσο και οι επισκέπτες στη Ζάκυνθο. Με ευθύνη της τοπικής Αυτοδιοίκησης, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας, δεν τηρούνται όσα θεσπίζονται και δεν θεσπίζονται και νέα μέτρα. Δυστυχώς ακόμη και σήμερα, παρά την ύπαρξη σχετικής νομοθεσίας, κατασκευάζονται κτίρια με χρήση κοινού τα οποία δεν είναι προσβάσιμα. Και αυτό γιατί σε κανένα νόμο δεν προβλέπονται πρόστιμα και κυρώσεις για την περίπτωση μη συμμόρφωσης.
Ακατάλληλες ράμπες και λωρίδες για τυφλούς που καταλήγουν σε… εμπόδια. Έργα για το θεαθήναι;
Δικαιολογημένα καταλήγει κανείς σε αυτό το συμπέρασμα. Όμως σημαντικό αίτιο αποτελεί και η άγνοια του τεχνικού κόσμου. Σε καμία ελληνική ανώτερη ή ανώτατη σχολή δεν συμπεριλαμβάνεται στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα ως υποχρεωτικό μάθημα ο “Σχεδιασμός για όλους”. Σε πολλές πολεοδομίες και τεχνικές υπηρεσίες Δήμων αγνοούν την ύπαρξη νομοθεσίας για την προσβασιμότητα! Το αποτέλεσμα είναι ότι δε γνωρίζουν τι είναι αυτό που κατασκευάζουν! Και φυσικά οι ελληνικές τοπικές αρχές δεν έχουν μάθει να συνεργάζονται και διαβουλεύονται σε μόνιμη βάση με το εθνικό αναπηρικό κίνημα. Η συνεργασία αυτή έχει πλέον παγιωθεί στο διεθνή χώρο με θεαματικά αποτελέσματα. Αν π.χ. στη φάση παραλαβής των έργων συμμετείχε και εκπρόσωπος του τοπικού αναπηρικού κινήματος είναι βέβαιο ότι παρόμοια λάθη θα αποφεύγονταν.
Παιδιά με αναπηρίες εκτός εκπαίδευσης. Πώς θα σταματήσει ο αποκλεισμός; Ποια είναι τα προβλήματα στη σχολική ένταξη των Ατόμων με αναπηρία;
Είναι γεγονός ότι τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν τεράστια εμπόδια στην προσπάθεια ένταξής τους στο υφιστάμενο εκπαιδευτικό σύστημα, γεγονός που με τη σειρά του συμβάλλει στον αποκλεισμό τους από την αγορά εργασίας και άρα από την πλήρη και ισότιμη κοινωνικής τους ένταξη. Πάγια θέση του αναπηρικού κινήματος είναι ότι το εκπαιδευτικό σύστημα ως έχει είναι ένα σύστημα διακρίσεων και αποκλεισμού που παράγει πολίτες β΄ και γ΄ κατηγορίας, αφού τα άτομα με αναπηρία: α) είτε είναι αποδέκτες μιας υποδεέστερης και υποβαθμισμένης Εκπαίδευσης σε σχέση με τους υπόλοιπους μαθητές, β) είτε αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το Εκπαιδευτικό Σύστημα (σχολική διαρροή) λόγω έλλειψης ουσιαστικής εκπαιδευτικής υποστήριξης, προσβασιμότητας κ.λπ., γ) είτε δεν μετέχουν καθόλου σε αυτό και ως εκ τούτου η θεσμικά κατοχυρωμένη – βάσει του Ν.3699/2008 – υποχρεωτικότητα της Εκπαίδευσης των Ατόμων με Αναπηρία παραμένει για πολλά από αυτά μια ανεκπλήρωτη υποχρέωση της Πολιτείας απέναντί τους. Για να ανακοπεί, λοιπόν αυτή, η διαρκής υποβάθμιση της Εκπαίδευσης των Ατόμων με Αναπηρία απαιτείται μια θεσμική παρέμβαση – τομή που να ανατρέπει ριζικά και ουσιαστικά την υφιστάμενη κατάσταση.
Είναι εξαιρετικά υψηλός ο βαθμός αποκλεισμού στη χώρα μας των ΑμεΑ από την εκπαίδευση, την εργασία, από τα βασικότερα κοινωνικά δικαιώματα και αγαθά. Οι κατακτήσεις του αναπηρικού κινήματος μοιάζουν να προχωρούν με πολύ αργό βήμα. Συμφωνείτε;
Το αναπηρικό κίνημα οφείλει να αναδεικνύει διαρκώς και με τρόπο ουσιαστικό τα ζητήματα που απασχολούν τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειές τους και αυτό πράττει με συνέπεια. Αυτό μπορείτε να το διαπιστώσετε και με μια επίσκεψη στην ιστοσελίδα μας, στο www.esaea.gr όπου αναρτώνται όλες μας οι ενέργειες. Η Συνομοσπονδία δεν αφήνει τίποτε χωρίς να παρέμβει. Κι αυτό είναι το μείζον καθήκον μας. Έτσι σταδιακά κατακτήσαμε την αναγνώριση της Συνομοσπονδίας και των φορέων – μελών της ως επίσημων Κοινωνικών Εταίρων της Πολιτείας για θέματα αναπηρίας, δίνοντας σάρκα και οστά στο σύνθημα «τίποτα για τα άτομα με αναπηρία χωρίς τα άτομα με αναπηρία». Από κει και πέρα, εγγυούμαστε στην ελληνική κοινωνία ότι το αναπηρικό κίνημα θα είναι πάντα πρωτοπόρος, πρωτεργάτης και πρωταγωνιστής στο να εισάγονται στη χώρα καινοτόμες ιδέες, νέες προσεγγίσεις και νέες πολιτικές. Αν με τον όρο κατάκτηση εννοείτε αν είμαστε ικανοποιημένοι με το πώς έχουν γίνει δεκτές στην πράξη οι προτάσεις του αναπηρικού κινήματος διαχρονικά, η απάντησή μας είναι ότι δεν είμαστε ικανοποιημένοι. Τα λόγια και οι εξαγγελίες είναι πάντοτε μια εύκολη υπόθεση. Το πέρασμα στην πράξη όμως είναι και παραμένει πάντα το ζητούμενο.
Διατυπώσατε δημόσια το αίτημα φέτος να απαγορευτούν δια νόμου όλες εκείνες οι φιλανθρωπικού τύπου εκδηλώσεις που υπονομεύουν τον πολίτη με αναπηρία. Θα επιμείνετε στο αίτημα αυτό σε διάρκεια χρόνου; Εχετε κατά νου ενέργειες και παρεμβάσεις που θα το ενισχύσουν; Είναι ώριμες/κατάλληλες οι συνθήκες ώστε το αίτημα να ικανοποιηθεί;
Δεν ήταν η πρώτη φορά φέτος που θέσαμε αυτό το ζήτημα. Από την ίδρυση της η Συνομοσπονδία, είχε κατηγορηματικά αντίθετη άποψη με την τηλεμαραθωνοποίηση και την ερανοποίηση της αναπηρίας. Είναι γνωστό δε ότι από την εποχή που το Mega Channel οργάνωνε τηλεμαραθωνίους με την κ. Κορομηλά, είχαμε πάρει, και εγώ προσωπικά αλλά και ως Συνομοσπονδία, δημόσια θέση εναντίον αυτής της πρακτικής. Κι αυτό γιατί αποτελεί τη χειρότερη μορφή εμπορευματοποίησής της αναπηρίας, στοχεύοντας στον οίκτο των πολιτών, των φορέων κ.λπ. για να προσφέρουν τον οβολό τους. Από την άλλη, πρέπει να αναλογιστούμε και το τι δείχνει αυτή η τηλεμαραθωνοποίηση της αναπηρίας. Δείχνει μια ουσιαστική έλλειψη της κρατικής μέριμνας και φροντίδας. Εμείς αγωνιζόμαστε για τη δικαιωματική προσέγγιση για την αναπηρία, για να είναι και να αντιμετωπίζονται τα άτομα με αναπηρία ως κάτοχοι και φορείς δικαιωμάτων. Ιδιαίτερα τώρα όμως, σε συνθήκες κρίσης, υπάρχει μια περιθωριακή μεταχείριση των ΑμεΑ, καλλιεργείται μιας αντίληψη ότι ο πολίτης με τον οβολό του πρέπει να προστατεύσει τα άτομα με αναπηρία. Αυτό είναι αδιανόητο. Το κράτος και μόνο πρέπει και οφείλει να μεριμνά. Κανένας σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.
Έχουν λόγους οι Έλληνες πολίτες με αναπηρία που βιώνουν μία πολύ δύσκολη πραγματικότητα να αισιοδοξούν για καλύτερες μέρες στο άμεσο μέλλον;
Πάνω από όλα, οι πολίτες με αναπηρία πρέπει να οργανώνονται, να κινητοποιούνται και να μην είναι παθητικοί αποδέκτες. Πρέπει πάντοτε, ακόμα και στις δύσκολες μέρες να αναζητήσουν νέους δρόμους αγωνιστικής δράσης και ενεργού συμμετοχής. Ως αναπηρικό κίνημα, που φέτος κλείσαμε 20 χρόνια δράσης, κάνουμε τον απολογισμό μας και μπορούμε να αισιοδοξούμε ότι θα είμαστε πιο ενεργοί και αγωνιστικοί πολίτες, με αυτοπεποίθηση για το δίκαιο των αιτημάτων του χώρου, ότι οι αγώνες μας μπορούν να φέρουν καλύτερες μέρες για τα άτομα με αναπηρία και την ελληνική κοινωνία. Βρισκόμαστε πάντα στην πρώτη γραμμή, με δυναμισμό και αγωνιστικότητα, για να προλάβουμε τις εξελίξεις και να πετύχουμε όσο το δυνατόν καλύτερους όρους διαβίωσης για όλους τους συνανθρώπους μας με αναπηρία.
Ποιες οι δυνατότητες του ελληνικού σχολείου για την ένταξη των ΑΜΕΑ;
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, το υφιστάμενο Εκπαιδευτικό Σύστημα είναι ένα σύστημα διακρίσεων και αποκλεισμού αφού θέτει τη συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με αναπηρία εκτός σχολικών αιθουσών, με μόνη εναλλακτική λύση τα ιδρύματα και τις λοιπές δομές. Κάθε χρόνο οι μαθητές με αναπηρία αρχίζουν τη σχολική χρονιά με σημαντική καθυστέρηση, χάνουν δεκάδες διδακτικές ώρες κι αυτό γιατί δεν υπάρχει μια ολιστική και ουσιαστική αντιμετώπιση των κενών σε διδακτικό και ειδικά εξειδικευμένο προσωπικό, αλλά και σε κατάλληλο εξοπλισμό.
Έχει αναπτυχθεί στους παιδαγωγούς η φιλοσοφία των δικαιωμάτων του παιδιού και η ένταξη του στο σχολείο;
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει υπάρχει τεράστια έλλειψη σε υλικοτεχνικές υποδομές, τεχνικά βοηθήματα κτλ, που δεν επιτρέπουν να λάβει σάρκα και οστά η θεσμικά κατοχυρωμένη υποχρεωτικότητα της εκπαίδευσης. Ακόμα κι αν ένας εκπαιδευτικός ασκεί το λειτούργημά του κατά συνείδηση, λαμβάνοντας υπόψη τα δικαιώματα των παιδιών δεν μπορεί στην πραγματικότητα να το κάνει πράξη. Δυστυχώς στη χώρα μας δεν υπάρχει πρόβλεψη για μέτρα που μπορούν να αναβαθμίσουν τον ρόλο του Εκπαιδευτικού, μέσω π.χ. της παροχής εξειδίκευσης ανά κατηγορία αναπηρίας ή της συνεχούς επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών.
Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση AMEA. Πολυτέλεια στην Ελλάδα;
Τη στιγμή που κάθε χρόνο διακυβεύεται το αν θα λειτουργήσει ένα ειδικό σχολείο, το αν θα χτυπήσει το κουδούνι για τα άτομα με αναπηρία την ίδια μέρα με τα υπόλοιπα, δεν μπορούμε καν να μιλάμε για νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση. Η έννοια «ειδικό σχολείο» και η ουσία της έχει καταστρατηγηθεί πλήρως. Θα μπορούσε κανείς να πει πως δεν υπάρχει ειδικό σχολείο. Πόσο μάλλον λοιπόν τεχνολογικά βοηθήματα για τη διευκόλυνση παιδιών και εκπαιδευτικών. Η Συνομοσπονδία πάντως, έχει υποβάλλει σχετικά αιτήματα στο Υπουργείο Παιδείας, τονίζοντας την ανάγκη λήψης μέτρων για την προώθηση της φυσικής και ηλεκτρονικής προσβασιμότητας σε όλα τα Γενικά και Ειδικά Σχολεία. Επιπρόσθετα, η προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία πρέπει να αποτελέσει κριτήριο αξιολόγησης για τα Πανεπιστήμια και κριτήριο αδειοδότησης για τα ιδιωτικά κολλέγια και τις ιδιωτικές εν γένει σχολές. Και βέβαια είναι απαραίτητη η παροχή προσβάσιμου τεχνικού εξοπλισμού (π.χ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές με προσβάσιμο λογισμικό) και η προσαρμογή των εκπαιδευτικών προγραμμάτων και διαδικασιών ανάλογα με την κατηγορία αναπηρίας καθώς και η παροχή παιδαγωγικών μέσων προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ατόμων με αναπηρία. Πρόκειται για αυτονόητες ανάγκες, όχι για είδη πολυτελείας κι αυτό πρέπει κάποτε να μας γίνει συνείδηση.
Σε πολλά λεωφορεία οι ράμπες δεν λειτουργούν. H φωνητική αναγγελία των στάσεων είναι… πιλοτική. Αποκλεισμός των αναπήρων;
Το γεγονός ότι δε λειτουργούν οι ράμπες οφείλεται αφενός σε κακή συντήρηση και αφετέρου σε απροθυμία του προσωπικού του συγκοινωνιακού τομέα να τις χρησιμοποιήσει επικαλούμενο μεταξύ άλλων και λόγους καθυστέρησης. Η δε αναγγελία των στάσεων και οι λεγόμενες «έξυπνες στάσεις» όντως εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται πιλοτικές εφαρμογές.
Πέραν αυτών όμως ουδέποτε (εκτός από μία φορά και σε περιορισμένο κύκλο προσωπικού κατά την προετοιμασία των Ολυμπιακών/ Παραολυμπιακών Αγώνων) έγινε εκπαίδευση του προσωπικού των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς σε θέματα εξυπηρέτησης πολιτών μειωμένης κινητικότητας και πολιτών με αναπηρία. Αν οι αρμόδιοι συγκοινωνιακοί Φορείς δεν προωθήσουν αυτή τη νέα κουλτούρα μεταξύ των στελεχών τους τα άτομα με αναπηρία θα εξακολουθούν να αποκλείονται από τα
Μέσαν Μαζικής Μεταφοράς.
Ποιες προσδοκίες του αναπηρικού κινήματος δεν έχουν πραγματοποιηθεί;
Για το εθνικό αναπηρικό κίνημα δεν τίθεται θέμα προσδοκιών, αλλά διεκδικήσεων και αιτημάτων. Για μας κάθε επιτυχία ή αποτυχία συνιστά το εφαλτήριο για να συνεχίσουμε ακόμα πιο δυναμικά τον επίμονο αγώνα μας για πλήρη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην ελληνική κοινωνία.
Θέση μας είναι ότι η αντιμετώπιση όλων των προβλημάτων που αφορούν στις συνθήκες διαβίωσης του 10% του ελληνικού λαού πρέπει να πραγματοποιηθεί με οργανωμένο και συστηματικό τρόπο. Για αυτόν άλλωστε το λόγο και προτείναμε με αφορμή και την 3η Δεκέμβρη 2009 τη θέσπιση και εφαρμογή από τη νέα κυβέρνηση ενός Εθνικού Προγράμματος για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Προστασία των ατόμων με αναπηρία ή αλλιώς ενός Εθνικού Προγράμματος Δημοσίων Πολιτικών για την Αναπηρία και την άρση όλων των μορφών διάκρισης σε βάρος τους. Πιστεύουμε ακράδαντα ότι πρέπει να υπάρξει οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές, όλων των Υπουργείων και λοιπών κυβερνητικών παραγόντων και φορέων εξουσίας. Κι αυτό είναι για μας πάντοτε το κεντρικό ζητούμενο.
Καφετέριες και σινεμά εμποδίζουν την πρόσβαση αναπήρων. Είναι άγνοια των ιδιοκτητών;
Είναι αφενός άγνοια και αδιαφορία των ιδιοκτητών, οι οποίοι δε γνωρίζουν το μέγεθος της αγοράς των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με μειωμένη κινητικότητα που μέχρι το 2050 θα αγγίζει το 30-40% του πληθυσμού αλλά ούτε και τις αναγκαίες παρεμβάσεις που πρέπει να κάνουν και το πραγματικό κόστος αυτών και αφετέρου αδιαφορία και πλημμελής λειτουργία των οργάνων της Πολιτείας που δεν ελέγχουν και απαιτούν τη συμμόρφωση με το άρθρο 28 του Ν. 2831/2000.
Το άρθρο αυτό επιβάλλει σε όλους τους χώρους των νέων κτιρίων για τα οποία η οικοδομική άδεια εκδίδεται μετά το 2000 (άρα σε όλα τα νεοκατασκευαζόμενα ή/και επισκευαζόμενα-ανακαινιζόμενα κτίρια για τα οποία απαιτείται νέα οικοδομική άδεια) επιβάλλεται να εξασφαλίζεται η οριζόντια και κατακόρυφη προσπέλαση από άτομα με αναπηρία στους χώρους που μεταξύ άλλων έχουν χρήσεις συνάθροισης κοινού. Μεταξύ των χώρων αυτών περιλαμβάνονται οι χώροι συνεδρίων, οι μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας, οι χώροι εκθέσεων, τα μουσεία, οι χώροι συναυλιών, οι αίθουσες δικαστηρίων, οι ναοί, οι χώροι αθλητικών συγκεντρώσεων, τα θέατρα, οι κινηματογράφοι, τα εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, καφενεία, τα κέντρα διασκέδασης, οι αίθουσες πολλαπλών χρήσεων, οι αίθουσες αναμονής επιβατών, οι τράπεζες μικτού εμβαδού τουλάχιστον 70 τετραγωνικών μέτρων.
Για ποιο ποσοστό απορρόφησης ΑΜΕΑ ως εργατικό δυναμικό μπορούμε να μιλάμε στη χώρα μας;
Παρά την έλλειψη επαρκών στατιστικών στοιχείων σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο σχετικά με την απασχόληση των ατόμων με αναπηρία, είναι κοινά παραδεκτό ότι το ποσοστό συμμετοχής στην αγορά εργασίας εκείνων των ατόμων με αναπηρία που είναι σε παραγωγική ηλικία είναι ιδιαίτερα χαμηλό.
Κατά γενική ομολογία η απασχόληση των ατόμων με αναπηρία σε ευρωπαϊκό επίπεδο συγκρινόμενη με αυτήν του γενικού πληθυσμού παρουσιάζει τα εξής δυσμενή χαρακτηριστικά: υψηλότερη ανεργία, μεγαλύτερη διάρκεια ανεργίας, υψηλότερο ποσοστό μερικώς απασχολούμενων, υψηλότερο ποσοστό εποχικώς απασχολούμενων, μεγαλύτερο κίνδυνο απόλυσης, απασχόληση σε θέσεις εργασίας που δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ικανότητες, εμπειρίες και φιλοδοξίες τους, χαμηλότερες αμοιβές. Ακόμη πιο άσχημη είναι η κατάσταση για την απασχόληση των γυναικών με αναπηρία εξαιτίας της πολλαπλής διάκρισης που υφίστανται λόγω αναπηρίας και λόγω φύλου.
Κύριο αίτημά μας είναι η εφαρμογή μιας εθνικής στρατηγικής για την απασχόληση και την επαγγελματική κατάρτιση των ατόμων με αναπηρία, η οποία για να είναι αποτελεσματική πρέπει να περιλαμβάνει την εφαρμογή συνδυασμένων πολιτικών και μέτρων.
Εννέα στις δέκα επιχειρήσεις στην Ελλάδα δεν διαθέτουν υποδομές για την εργασία πολιτών με αναπηρίες. Γιατί;
Οι εργοδότες δεν παρέχουν ευκαιρίες απασχόλησης στα άτομα με αναπηρία πιστεύοντας ότι η απόδοσή τους είναι περιορισμένη, λόγω των λειτουργικών περιορισμών που η αναπηρία θέτει, ότι το επίπεδο μόρφωσής τους είναι ιδιαίτερα χαμηλό, οι δεξιότητές τους είναι ιδιαίτερα περιορισμένες και η επαγγελματική τους κατάρτιση ελλιπής, η συμπεριφορά τους μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στους υπόλοιπους εργαζομένους, το κόστος για τη διευθέτηση του εργασιακού χώρου στις ανάγκες ενός εργαζόμενου με αναπηρία είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ως εκ τούτου δεν προχωρούν σε καμία προσαρμογή του χώρου τους, με αποτέλεσμα να αποκλείουν τα άτομα με αναπηρία ή άλλα εμποδιζόμενα άτομα του πληθυσμού όπως πχ οι ηλικιωμένο, ακόμα και ως πελάτες και καταναλωτές!
Άνθρωποι με αναπηρίες σε ιδρύματα. Οι αποκλεισμένοι των αποκλεισμένων;
Η κατάσταση που επικρατεί στα ιδρύματα είναι από τα θέματα που η Συνομοσπονδία αναδεικνύει διαρκώς. Σε αρκετές περιπτώσεις που δυστυχώς βλέπουν το φως της δημοσιότητας μετά από ένα δυσάρεστο συμβάν, έχουμε να κάνουμε με κατάφορη καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Για το λόγο αυτό, η Συνομοσπονδία έχει προτείνει την εφαρμογή ενός Εθνικού Σχεδίου Αποϊδρυματοποίησης και ολοκλήρωσή του εντός δεκαετίας, το οποίο πρέπει να στηρίζεται στην αναδιοργάνωση των υφισταμένων δομών κλειστής περίθαλψης και στην ανάπτυξη υποστηρικτικού πλαισίου που να διασφαλίζει την παραμονή όσο το δυνατόν περισσότερων ατόμων με βαριές αναπηρίες και πολλαπλές ανάγκες εξάρτησης στην κοινότητα. Ένα τέτοιο πλαίσιο πρέπει να περιλαμβάνει τη διασφάλιση της δέουσας χρηματοδότησης προγραμμάτων όπως είναι το Πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι», την άμεση λειτουργία των «ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ», τη σύσταση και λειτουργία δομών διαβίωσης στην κοινότητα (δομές αυτόνομης, ημιαυτόνομης και προστατευμένης διαβίωσης, ξενώνες βραχείας φιλοξενίας κ.λπ.) και την εφαρμογή του θεσμού του προσωπικού βοηθού για τα άτομα με βαριές αναπηρίες.
Θα γίνουμε… Ευρωπαίοι στις οικονομικές παροχές των αναπήρων;
Έχω επανειλημμένα τονίσει ότι η σύγκριση χωρίς συγκεκριμένους δείκτες στον τομέα των πολιτικών πολλές φορές γίνονται αυθαίρετα και συνεπώς εξάγονται αυθαίρετα συμπεράσματα. Είναι εύκολο να πει κανείς ότι η Ελλάδα έχει μια στέρηση σοβαρή στις πολιτικές για την αναπηρία σε σχέση με άλλα κράτη – μέλη της ΕΕ. Όλη αυτή η συζήτηση συνδέεται και με το χαμηλό βαθμό αυτοπεποίθησής μας ως χώρα και ως κοινωνία. Οφείλουμε όμως να λαμβάνουμε υπόψη και τα ιστορικά χαρακτηριστικά και δεδομένα. Η Ελλάδα ουσιαστικά ανακάλυψε τις δημόσιες πολιτικές για την αναπηρία μετά τη Μεταπολίτευση. Αυτό που συζητά η Ελλάδα τώρα για δημόσιες πολιτικές, άλλες χώρες αυτή τη στιγμή προσπαθούν να το αναβαθμίσουν. Συνεπώς, ναι η Ελλάδα είναι πίσω στα ζητήματα αναπηρίας, αλλά και συνολικά σε ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με άλλα κράτη – μέλη.
Πολίτες με αναπηρίες μη αναστρέψιμες ταλαιπωρούνται από τις επανεξετάσεις στις Υγειονομικές Επιτροπές. Αδυναμία της Πολιτείας να σταματήσει την ταλαιπωρία; Τι καινούργιο υπάρχει σχετικά με την Κάρτα Αναπηρίας;
Το ζήτημα της Κάρτας Αναπηρίας είναι ένα θέμα που εδώ και πολλά χρόνια παρέμεινε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις απλή εξαγγελία. Αυτή την περίοδο η Συνομοσπονδία έχει καταθέσει σχετικά Υπομνήματα στους αρμόδιους Υπουργούς Υγείας και Εργασίας για το εν λόγω ζήτημα διεκδικώντας βαθιές τομές και ρήξεις με το υπάρχον σύστημα πιστοποίησης αναπηρίας.
Στο επίκεντρο βρίσκεται φυσικά η θέσπιση ενός ενιαίου και αδιάβλητου Συστήματος Αξιολόγησης και Πιστοποίησης της Αναπηρίας, από μία ενιαία Υγειονομική Επιτροπή που θα αποτελείται από εκπαιδευμένο όχι μόνο ιατρικό, αλλά και κοινωνικό προσωπικό σε θέματα αναπηρίας, με τη συμμετοχή και εκπροσώπων των ατόμων με αναπηρία, η οποία θα αξιολογεί και θα πιστοποιεί την αναπηρία.
Πάντως, το μόνο σίγουρο είναι ότι είναι απαραίτητη η κατάργηση του συστήματος επανεξέτασης των ατόμων με αναπηρία, των οποίων η αναπηρία ή χρόνια πάθηση κρίνεται μη αναστρέψιμη, βάσει αντικειμενικών κριτηρίων.
Στον τομέα της υγείας, τα άτομα με χρόνια πάθηση ως καθημερινοί χρήστες των υπηρεσιών υγείας αντιμετωπίζουν προβλήματα πρόσβασης και ισότιμης κοινωνικής προστασίας και ασφάλισης, προβλήματα λόγω έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού και ποιοτικών υπηρεσιών;
Τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις είναι αναμφίβολα οι πλέον συχνοί χρήστες των υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, συνεπώς, η δωρεάν πρόσβασή τους σε ένα οργανωμένο σύστημα υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας αποτελεί το θεμέλιο λίθο για να διατηρήσουν το βέλτιστο επίπεδο της λειτουργικότητας τους και να συμμετέχουν σε όλες τις κοινωνικές δραστηριότητες. Και βέβαια, πρέπει να λαμβάνεται πάντα υπόψη ότι η μείωση του εισοδήματός τους σχετίζεται άμεσα με την κάλυψη του επιπρόσθετου κόστους των θεραπευτικών μεθόδων και των μεθόδων αποκατάστασης τους. Η σταθερή υποχρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας και του Τομέα της Πρόνοιας, το πάγωμα των προσλήψεων σε όλες τις μονάδες υγείας και πρόνοιας, η τεράστια έλλειψη μονάδων κοινωνικής φροντίδας για τα άτομα με βαριές και πολλαπλές αναπηρίες σε όλη τη χώρα και κυρίως στην Περιφέρεια έχουν οδηγήσει σε απόγνωση τα άτομα με αναπηρία και τις οικογένειες τους και έχουν επιφέρει ανυπολόγιστες οικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες στη ίδια τους της ζωή. Χρειάζεται λοιπόν, άμεσα, μια συνολική, ολιστική, ποιοτική αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας, γεγονός που δεν θα ωφελήσει μόνο τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, αλλά και όλους τους πολίτες της χώρας.
Στον τομέα της πρόνοιας και της κοινωνικής φροντίδας, η έλλειψη παροχής υποστηρικτών υπηρεσιών οδηγεί στον αποκλεισμό των ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους, και σε αρκετές περιπτώσεις στον εγκλεισμό των ατόμων στα σπίτια τους και σε ιδρύματα κλειστής περίθαλψης;
Ο τομέας της Πρόνοιας είναι αναμφίβολα ένας από τους πλέον υποχρηματοδοτούμενους τομείς στην Ελλάδα και συνάμα ένας από τους τομείς στον οποίο στηρίζονται τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις προκειμένου να μπορέσουν να ζήσουν μια αξιοπρεπή ζωή. Η ανασυγκρότηση του τομέα της Πρόνοιας είναι επομένως μονόδρομος και πρέπει να εγγυηθεί τη διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία, δεδομένου ότι πρόκειται για έναν ιδιαίτερα ευαίσθητο τομέα που αφορά στα πιο αδύναμα άτομα με αναπηρία, μεταξύ των οποίων είναι και τα άτομα με αναπηρία που διαβιούν στα ιδρύματα, τα οποία θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι οι πιο ξεχασμένοι πολίτες τόσο από το θεό όσο και από τους ανθρώπους. Η αύξηση της διάθεσης πόρων στον τομέα της Πρόνοιας είναι επιτακτική. Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο της ανασυγκρότησης αυτού του τομέα πρέπει να απαλειφθούν όλες εκείνες οι διατάξεις που έχουν θεσπισθεί την τελευταία πενταετία και έχουν οδηγήσει στην εμπορευματοποίηση του τομέα της Πρόνοιας.