«Η οικονομική κρίση που διέρχεται η ανθρωπότητα οφείλεται στη βαθύτερη κρίση των αξιών, η οποία δεν μας απασχόλησε καθόλου» επισημαίνει ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ζακύνθου κ. Χρυσόστομος, ο οποίος τονίζει ότι η κρίση αξιών πρέπει να μας απασχολήσει γιατί ο χρηματισμός έφτασε σε επίπεδα, ανθρώπους και θεσμούς, που δεν το περίμενε κανείς, με αποτέλεσμα να ζούμε σε μία υπερκαταναλωτική κοινωνία που έχει ξεπεράσει κάθε όριο.
Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Ποιμενάρχης του νησιού μας δηλώνει ότι είναι δίκαιο να φορολογηθεί η Εκκλησία, αλλά αυτό σημαίνει ότι θα μειωθούν τα έσοδά της, άρα το φιλανθρωπικό και κοινωνικό της έργο, υπογραμμίζοντας ότι νιώθει ντροπή και οργή για το γεγονός ότι η χώρα μας βάλλεται από παντού, θεωρώντας ότι είναι αδιανόητο μία ένωση κρατών να αφήσει ένα μέλος της να καταρρεύσει.
Τέλος, σε ό,τι αφορά το νησί μας, σημειώνει εμφατικά ότι η Ζάκυνθος είναι ξοφλημένη, εδώ και πολλά χρόνια, γιατί δεν έχει λύσει κανένα της πρόβλημα και ότι θα παραιτηθεί μόλις ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης του Καστρομονάστηρου στα Στροφάδια.
Η χώρα μας διάγει μία μεγάλη οικονομική δοκιμασία και τα πράγματα δεν πάνε καθόλου καλά. Γιατί φτάσαμε στο σημείο της απόλυτης πτώχευσης;
Έχω τονίσει, επανειλημμένως, ότι η οικονομική κρίση που διέρχεται η ανθρωπότητα – και όχι μόνο η Ελλάδα – οφείλεται σε μια άλλη βαθύτερη κρίση, την οποία δεν αναλύσαμε, γιατί δεν μας απασχόλησε, δεν συζητήσαμε γι’ αυτήν και δεν την θεραπεύσαμε.
Πρόκειται για την ηθική κρίση αξιών, την οποία ακολούθησε η οικονομική. Βλέπετε, ο χρηματισμός έφτασε σε επίπεδα, ανθρώπους και θεσμούς, που δεν το περίμενε κανείς. Επομένως, ευθύνεται η αλόγιστη κούρσα τού πώς θα αποκτήσει κάποιος περισσότερα έναντι του άλλου, ακόμα κι αυτός δούλευε τίμια και σωστά, οπότε θα έπρεπε να βρει τρόπους για να ξεπεράσει τον πρώτο, οι οποίοι δεν ήταν πάντοτε νόμιμοι. Ζούμε, πλέον, σε μια υπερκαταναλωτική κοινωνία που έχει ξεπεράσει τα όρια. Ο αθέμιτος ανταγωνισμός υπάρχει σε όλα τα επίπεδα της ζωής μας.
Πριν από μερικούς μήνες, στην καρδιά της κρίσης, δε φτήνυνε το ψωμί, το ρύζι, η ζάχαρη και το γάλα, αλλά τα μεγάλα κυβισμού αυτοκίνητα, τα οποία έγιναν ανάρπαστα. Να, λοιπόν, πού είναι κρίση!
Δηλαδή, η κρίση είναι μέσα μας.
Την κουβαλάμε και, δυστυχώς, δεν πρόλαβε ο «γιατρός», που είναι το κράτος, να τη συγκρατήσει.
Ο άνθρωπος πρώτα έχασε την ψυχή του και μετά τα λεφτά του;
Δεν την χάσαμε. Δεν είχαμε ψυχή, γιατί είμαστε έρμαια των επιθυμιών μας! Ζούμε μόνο με το ένστικτο τού πώς θα περάσουμε καλύτερα και όχι με την επιλογή του σωστότερου!
Μπορούμε να το αλλάξουμε;
Συνήθως, σε αυτές τις περιπτώσεις, ένα κραχ, ένα ταρακούνημα, ένας σεισμός, ένας πόλεμος ή ένα ηφαίστειο, θα μπορούσε να αλλάξει την κατάσταση, ώστε και να γίνουμε πιο έντιμοι με τον εαυτό μας και τα πράγματα, δηλαδή να αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με το «εγώ» μας!
Πώς, όμως, θα προφυλαχθούμε από όλους τους πολιτικούς που είναι βουτηγμένοι στη διαφθορά και πλήγωσαν τη χώρα μας;
Οι πολιτικοί είναι επιλογή μας. Επομένως, θα απαλλαγούμε, εφόσον κάνουμε σωστές επιλογές και όχι συναισθηματικές, πολιτικές, κομματικές ή συμφεροντολογικές. Πρέπει να επιλέγουμε τους πολιτικούς που θα ωφελήσουν τον τόπο!
Οι λαοί έχουν τους ηγέτες που τους αξίζουν;
Ναι!
Μέσα σ’ αυτόν τον κυκεώνα, η χώρα μας βάλλεται, και σε κάθε παγκόσμιο φόρουμ μάς θεωρούν απατεώνες και κλέφτες. Πώς νιώθετε όταν ακούτε όλα αυτά;
Νιώθω ντροπή και, ταυτόχρονα, οργή, γιατί οι πρώτοι διδάξαντες είναι αυτοί, οι οποίοι μας κατηγορούν σήμερα. Βέβαια, αυτοί δεν ήταν ποτέ το καλύτερο δίδαγμα, που έπρεπε να το απορροφήσουμε και να το κάνουμε δικό μας βίωμα.
Ωστόσο, υπάρχει μία ρήση της Παλαιάς Διαθήκης, η οποία αναφέρει: «Οι φίλοι μου και οι πλησίον εξεναντίας μου ήγγισαν και έστησαν και οι εγγιστά μου από μακρόθεν έστησαν και εξεβίαζοντο ζητούντες την ψυχήν μου», δηλαδή όλοι οι φίλοι μου στάθηκαν απέναντι μου και με εξεβίαζαν ζητώντας την ψυχή μου και εννοώ ότι στην Ευρώπη υποτίθεται ότι είμαστε μία «οικογένεια». Θα ήταν αδιανόητο σε μια άλλη Ένωση Κρατών να αφήσουν ένα μέλος της να καταρρεύσει, για να σωθούν εκείνοι, ενώ, από την άλλη πλευρά, αδυνατούν να καταλάβουν ότι, όταν αρρωστήσει ένα μέλος του σώματος, είναι άρρωστο και το σώμα!
Στα μέτρα για τη διέξοδο από την κρίση εμπεριέχεται και η φορολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, θέμα για το οποίο έχετε εκφράσει ενστάσεις.
Έναντι της φορολογικής επιδρομής, η οποία – για να είμαστε ρεαλιστές – είναι αναγκαία- δεν πρέπει να παραπονείται η Εκκλησία για τη φορολόγησή της, γιατί πρέπει να συνδράμει, κατά το δυνατόν. Όμως, εκείνο που με πικραίνει, είναι η προβοκατόρικη, αν θέλετε, άποψη ότι δεν είναι αναγκαίο να ασχολείται η Εκκλησία με το κοινωνικό έργο. Αυτό είναι πρωτάκουστο. Μας κατηγορούν ότι δεν παράγουμε κοινωνικό έργο, μας λένε ότι η φιλανθρωπία δεν είναι δική μας υπόθεση, και εγώ απαντώ: «Να φορολογηθούμε επί των εισοδημάτων, που περισσεύουν από το φιλανθρωπικό μας έργο». Επί παραδείγματι, η Μητρόπολη Ζακύνθου έχει τρία μικρά γραφεία, που τα νοικιάζει και εισπράττει 1.000 ευρώ, το μήνα. Όμως, από αυτά θα φορολογηθούμε 20%, οπότε θα μείνουν 800 ευρώ, τα οποία και θα διατεθούν για φιλανθρωπίες. Αυτό θέλω να γίνει κατανοητό, διότι με τη νέα φορολογία, εάν κάποιος μου ζητήσει βοήθεια, αυτή θα είναι μειωμένη, γιατί δεν θα έχω από πού αλλού να τα δώσω.
Όμως, ζητώ την κατανόηση της κοινωνίας και, ιδίως, εκείνων που αποφαίνονται, μέσω των ΜΜΕ, ότι η Εκκλησία επιτελεί έργο, διότι πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι αυτή η προσφορά θα μειωθεί, κατά 20%. Πολλοί λένε ότι αυτό είναι εκβιαστικό και εγώ απαντώ: «Γιατί; Αφού αυτή είναι η πραγματικότητα». Μετά, μας λένε ότι απειλούμε ότι θα προσφύγουμε στα διεθνή δικαστήρια και λέω: «Εμείς είμαστε πολίτες δεύτερης κατηγορίας; Δηλαδή, μπορεί να προσφύγει κάθε άνθρωπος στα διεθνή δικαστήρια και όχι εμείς; Τι πρέπει να κάνουμε;».
Τονίζω, λοιπόν, για μία ακόμη φορά, ότι δεν έχουμε αντίρρηση να φορολογηθούμε, αλλά πρέπει να καταλάβουν ότι εμείς θα κάνουμε, πλέον, φιλανθρωπίες και κοινωνική συμπαράσταση στους πάσχοντες στο μέτρο που έχουμε τη δυνατότητα. Είναι αδύνατο να μας παίρνουν χρήματα και να αυξάνεται ή να παραμένει ίδιο το έργο μας. Πρόκειται για απλά μαθηματικά.
Και όλα αυτά που ακούγονται περί τεράστιων εκτάσεων και φιλέτων που κατέχει η Εκκλησία;
Πρώτα από όλα, σε ποιον θα δώσουμε λογαριασμό γιατί έχουμε περιουσία. Να δώσουμε λογαριασμό για το τι την κάνουμε, το καταλαβαίνω! Αλλά την ερώτηση «γιατί την έχουμε», δεν την κατανοώ. Αλήθεια, χωρίς περιουσία, πώς θα συντηρηθεί η Εκκλησία, και το έργο της, όχι μόνο το φιλανθρωπικό, αλλά και το διοικητικό; Πώς θα πληρωθεί ο νεοκόρος, ο ψάλτης κτλ; Τι κουβέντες είναι αυτές; Εάν θέλουμε να τα διαλύσουμε όλα, είναι πάρα πολύ εύκολο. Γνωρίζετε ότι στο Βέλγιο, η κυβέρνηση πληρώνει όλους τους κληρικούς οιουδήποτε δόγματος και ότι στη Γερμανία, κάθε υπήκοος, που καταθέτει τη φορολογική του δήλωση, δηλώνει το θρήσκευμά του, και φορολογείται ανάλογα, ενώ τα έσοδα διατίθενται στην αντίστοιχη εκκλησία; Αυτό πώς το βλέπετε; Τι θα γινόταν στη χώρα μας εάν το κράτος έβαζε αύριο φορολογία υπέρ της Εκκλησίας;
Τι περιουσία έχετε στη Ζάκυνθο;
Έχουμε τεράστια περιουσία! Να μου πείτε, όμως, εάν μπορώ να την αξιοποιήσω, να την εκποιήσω ή να τη διαθέσω. Τίποτα από αυτά δεν μπορεί να γίνει, γιατί πρόκειται για δασικές και αναδασωτέες εκτάσεις. Η περιουσία μας είναι στα βουνά! Βέβαια, έχουμε και τα Στροφάδια. Αλλά τι μας προσφέρουν; Βάρος και τεράστια έξοδα για τη φύλαξη, την προστασία τους, καθώς και για τη συντήρηση του Καστρομονάστηρου, το οποίο δεν πρέπει να το αφήσουμε να καταρρεύσει και να ερημώσουν τα νησιά. Όμως, πού να βρεις άκρη με τον κόσμο;
Πιστεύετε ότι είναι εύκολο να βρει κανείς άκρη με τον κόσμο;
Όχι, γιατί είναι αδύνατο να βρεις άκρη με κάποιον που δεν έχει αφέλεια ψυχής και δεν μπορεί να βγάλει την σκοπιμότητα από το μυαλό και το λόγο του.
Μέσα σ’ όλα αυτά, οδηγείται και η Ζάκυνθος σε πτώχευση;
Δυστυχώς, η Ζάκυνθος είναι από χρόνια ξοφλημένη σε όλους τους τομείς. Έχουμε μείνει πίσω, εδώ και πολύ καιρό, ενώ δεν βλέπω, με την υφιστάμενη δυσπραγία του κράτους, καμία βελτίωση των συνθηκών!
Η Ζάκυνθος χρωστά πολλά χρήματα, διότι, από το 1998 έως σήμερα, δημιουργήθηκαν οφειλές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης που ξεπερνούν τα 75.000.000 ευρώ, συν το γεγονός ότι δεν υπάρχουν υποδομές ως εναλλακτική λύση για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Δεν έχει υποδομές ούτε για τους Ζακυνθινούς. Τι έχει λύσει; Το πρόβλημα του νερού; Των απορριμμάτων; Μήπως το πρόβλημα του Βιολογικού; Δυστυχώς, τίποτα!
Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται τρομερή έκρηξη της εγκληματικότητας στο νησί μας…
Υπάρχει μεγάλη έξαρση της εγκληματικότητας, όμως, σε ό,τι αφορά τις διαστάσεις της, υπάρχει, ταυτόχρονα, και μία άλλη παράμετρος, διότι, εδώ και αρκετά χρόνια, κάποιοι προσπαθούν να μειώσουν την τουριστική άνοδο της Ζακύνθου που τους φοβίζει. Πρόκειται, δηλαδή, για συστηματική δυσφήμιση. Φυσικά, δίνουμε και εμείς αφορμές, γιατί κυνηγάμε το εύκολο κέρδος!
Σε τι κόσμο μεγαλώνουμε τα παιδιά μας;
Το πρόβλημα αυτό ξεκινά από τον τρόπο που μια οικογένεια μεγαλώνει και διαπαιδαγωγεί τα παιδιά της. Ωστόσο, σε καμία περίπτωση, δεν πρέπει να φοβόμαστε τα παιδιά που έχουν πάρει σωστές βάσεις από το σπίτι τους!
Συμφωνείτε ότι από τότε που διαλύθηκε η οικογένεια, διαλύθηκε και η κοινωνία;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό. Είναι πολύ σημαντικό στοιχείο, γιατί η οικογένεια είναι η βάση της κοινωνίας. Εντούτοις, θεωρώ ότι το θέμα δεν είναι αυτό, γιατί μπορούσαμε να κρατήσουμε τα παιδιά μας, αλλά δεν το κάναμε, επειδή ο καθένας ήθελε να ζει τη δική του ζωή, αγνοώντας τη ζωή των παιδιών του.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η Εκκλησία έναν άνθρωπο να σταθεί στα πόδια του;
Η Εκκλησία μπορεί να βοηθήσει μόνο με το λόγο της. Εάν δεν φέρει η οικογένεια τα παιδιά της στην Εκκλησία, να την γνωρίσει, πώς θα τα βοηθήσει; Εν τω μεταξύ, μετά από μία ηλικία, τα παιδιά απομακρύνονται από τα πάντα και κάνουν την επανάστασή τους. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, χρειάζονται τα «γκέμια» της οικογένειας, δηλαδή, ούτε αυστηρότητα, ούτε πλήρης χαλάρωση. Απαιτείται η λεπτή ισορροπία της έλξης και απώθησης.
Οι γονείς ξέρουν τον τρόπο;
Από τη στιγμή που φέρνουν παιδιά στον κόσμο, οφείλουν να ξέρουν και το μέτρο!
Η Ζάκυνθος μπορεί να σωθεί;
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία. Όλοι μπορούν να σωθούν. Κανένας δεν πάει χαμένος, αλλά χρειάζεται συντονισμός. Πρώτα από όλα, υπάρχει η ευθύνη των πολιτών, οι οποίοι πρέπει να εκλέγουν τους κατάλληλους πολιτικούς που θεωρούν ότι τους εκφράζουν καλύτερα. Πρέπει να επιλέγουν προγράμματα και όχι την «κονόμα».
Σε ποια λάθη δείχνετε τη μεγαλύτερη επιείκια;
Στις αμαρτίες, γιατί πρέπει να δίνουμε το δικαίωμα της επιστροφής.
Με ποια ιστορική προσωπικότητα ταυτίζεστε περισσότερο;
Με το Σεραφείμ, ο οποίος σημάδεψε, επί είκοσι πέντε χρόνια, το θρόνο της Αρχιεπισκοπής. Διέθετε φοβερή απλότητα, γιατί έμεινε καθαρός και αγνός, σαν ένας χωρικός, ενώ, ταυτόχρονα, τον διέκρινε και η μεγαλοφυΐα του ηγέτη.
Ποιος ο μεγαλύτερος φόβος σας;
Η αμαρτία!
Όταν δε λειτουργείτε ή προεξάρχετε ποια είναι η αγαπημένη μας ασχολία;
Κάθε μητροπολίτης έχει πολλές ασχολίες, που είναι πολύ περισσότερες από τις τελετουργικές, όπως η αλληλογραφία, που είναι «βραχνάς», γιατί πρέπει να διαβάζει και απαντά σε χιλιάδες επιστολές. Είναι αδιανόητος ο φόρτος εργασίας.
Εάν συναντήσετε το Θεό, τι θα ήθελε να σας πει;
«Αγαπητό μου παιδί…».
Ποιο είναι το αγαπημένο σας ταξίδι;
Στα Στροφάδια.
Θα μονάσετε πράγματι στα Στροφάδια;
Ναι, γιατί είναι ιδανικός τόπος. Άλλωστε, δεν πρόκειται να μένω μόνιμα εκεί, αλλά για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Εσείς, που έχετε ζήσει τόσο έντονη ζωή, ερημίτης;
Μου αρέσει γιατί θα ασχοληθώ με τη φύση, θα μαζεύω χόρτα, θα μαγειρεύω και θα προσεύχομαι.
Τι είναι αυτό που σας έχει κουράσει και θέλετε να ζήσετε μόνος;
Δουλεύω από δώδεκα χρονών, δηλαδή, εξήντα χρόνια. Έχετε δει κανένα καράβι ή τρένο να κρατάει τόσα χρόνια; Τίποτα δεν κρατάει τόσο πολύ!
Τελικά, θα παραιτηθείτε στα 72 σας χρόνια, παρά το γεγονός ότι είστε τόσο ακμαίος;
Δεν το συζητώ. Θα παραιτηθώ, εντός του έτους, δηλαδή από τις 23 Απριλίου, εφέτος, που συμπληρώνω τα 71 μου χρόνια και θα αρχίσω να διανύω τα 72. Θα φύγω, μόλις ξεκινήσουν οι εργασίες αποκατάστασης του Καστρόπυργου στα Στροφάδια!
Μια ευχή για τους Ζακυνθινούς, ενόψει του Πάσχα…
Το Πάσχα είναι πέρασμα, δηλαδή εορτάζεται, ουσιαστικά, το πέρασμα από τη δουλεία στην ελευθερία. Εύχομαι, λοιπόν, να πραγματοποιήσουν και οι Ζακυνθινοί το πέρασμα από τη δουλεία των παθών στην ελευθερία της ζωής!